Organizm ludzki nadal nie jest w pełni poznany, pomimo istnienia medycyny już od czasów starożytnych. Jednakże nasza wiedza, w porównaniu do tej sprzed 100 lat, poszerzyła się diametralnie. Fascynujące są takie fakty jak te, że całkiem niedawno, bo w 1912 roku, świat dowiedział się o istnieniu witamin, a pierwszy antybiotyk, penicylina, odkryta została dopiero w 1928 roku. Dobrym przykładem wielkich osiągnięć medycznych jest również poznanie tzw. układu endokannabinoidowego. Czym dokładnie jest, jak działa i w jakich procesach bierze udział?
Początki odkrywania świata kannabinoidów
Sama nazwa układu odnosi się do genezy jego odkrycia. Ciekawe jest, że został on zidentyfikowany dopiero po wyizolowaniu z konopi najbardziej znanych dziś kannabinoidów – THC i CBD. Dokonał tego izraelski naukowiec, chcąc dowiedzieć się, co stoi za tym, że powodują one taką, a nie inną reakcję organizmu. Z tego względu znaczenie terminu układu endokannabinoidowego opiera się bezpośrednio na działaniu konopi.
Sam układ składa się z rozsianych po całym organizmie receptorów reagujących na substancje zwane kannabinoidami. Mogą one pochodzić zarówno z zewnątrz, np. z wyciągów konopnych, jak i być produkowane przez organizm. Przykładem substancji pochodzenia endogennego jest niedawno odkryty, w 1992 roku, tzw. anandamid.
To neuroprzekaźnik, który działa ośrodkowo, jak i obwodowo. Oznacza to, że jego receptory znajdują się w narządach oraz tkankach i działają kompleksowo. Przypisuje się mu działanie odprężające oraz łagodzące ból, a także zmniejszające zmęczenie. W trakcie jednych z wielu badań zauważono jego znaczny wzrost u biegaczy, po przedłużającym się, umiarkowanym wysiłku. Odczuwali oni wtedy nagły przypływ sił, większą odporność na ból i poprawę nastroju. To inaczej znane już od dawna zjawisko „euforii biegacza”. Badacze odkryli również zależność jego wzrostu podczas implantacji zarodka, lecz bez poznania dokładnych mechanizmów i przyczyn występowania. Wraz z badaniami nad jego działaniem równocześnie sprawdzano wpływ kannabinoidów pochodzenia roślinnego – czyli CBD oraz THC. Badania te prowadzone są po dziś dzień.
Rodzaje receptorów
Warto zauważyć, że naukowcy wyodrębnili dwa rodzaje receptorów, które odbierają różnego rodzaju kannabinoidy – zarówno te produkowane przez organizm, jak i pochodzące z konopi. Receptory kannabinoidowe typu 1 – CB1 – występują najliczniej w takich strukturach jak móżdżek, jądra podstawne oraz w innych częściach mózgowia. Znajdują się również w układzie krwionośnym, rozrodczym i pokarmowym, lecz w mniejszej ilości. Występowanie drugiego rodzaju receptorów, czyli typu 2 (CB2), potwierdzono przede wszystkim w strukturach obwodowych organizmu, ale też w mózgu. Naukowcy uznają, że odpowiedzialne są one za współpracę z układem immunologicznym, ponieważ to w jego tkankach znajduje się ich największą ilość.
Odkrycie układu endokannabinoidowego, anandamidu, a także THC i CBD oraz badania nad tymi wszystkimi zagadnieniami dają nadzieję na postęp w leczeniu chorób neurologicznych, takich jak epilepsja, chorób psychicznych, a także mogą okazać się pomocne w dopracowaniu metod łagodzenia bólu. Zastosowanie kannabinoidów oraz wykorzystanie potencjału układu ich receptorów może być drogą do poprawy komfortu życia wielu osób. Z tego powodu dalsze analizy wpływu tych substancji na ludzki organizm powinny być szeroko popierane przez społeczeństwo, a także środowiska medyczne. Dzięki takiej postawie możliwe będzie wykonanie kroku milowego w stronę nowoczesnej i kompleksowej terapii wielu powszechnych dziś schorzeń.
